Plannen Klijnsma incasso overheid schieten te kort
Strenge incasso; beslag leggen op banktegoeden; toeslagen inhouden; boetes uitdelen bij wanbetaling. De overheid heeft, zacht gezegd, een stevige reputatie als schuldeiser. Het gaat onder meer om de Belastingdienst, het CJIB, het UWV en de Sociale Verzekeringsbank.
Met een ‘Rijksincassovisie’ geeft staatssecretaris Klijnsma de aanzet tot een minder stringent beleid met betere samenwerking tussen schuldeisende instanties en meer oog voor individuele omstandigheden van schuldenaren.
Abstract
“Het is de eerste keer dat het kabinet zo openlijk erkent dat het niet goed is dat allerlei verschillende overheidsinstanties langs elkaar heen werken. En dat er maatwerk nodig is. Dat is in ieder geval goed”, zegt Joke de Kock van de vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren NVVK.
“Maar verder is de visie van het kabinet vooral heel abstract en zonder tijdspad. De verschillende overheidsinstanties mogen eigen beleid blijven voeren en houden hun bijzondere bevoegdheden als schuldeiser.”
http://nos.nl/video/2097325-de-overheid-werkt-niet-mee-in-schuldhulpverlening.html
Ook de koepelorganisatie voor sociale diensten Divosa is niet te spreken over de plannen die staatssecretaris Klijnsma naar de Kamer stuurde. “Niet concreet genoeg. Het kabinet laat diverse Rijksoverheidsinstanties te veel ruimte voor eigen invulling. Voor de aanpak van het schuldenprobleem zijn dringend concrete wijzigingen noodzakelijk.”
Divosa en NVVK stellen, samen met de koepel voor sociaal werkers, MO-Groep, en de Vereniging Nederlandse Gemeenten, dat het bestaande stelsel van wet- en regelgeving voor schuldhulpverlening onwerkbaar is en niet efficiënt. De organisaties zeggen dat het stelsel mensen belemmert om uit de schulden te komen en de overheid incasso zelfs nieuwe schulden veroorzaakt. Het staat in een pamflet, dat vandaag naar de Tweede Kamer gaat.
Stabiliteit
Ook de Transitiecommissie Sociaal Domein, die in opdracht van het kabinet de decentralisatie van sociale taken van het Rijk naar de gemeenten in de gaten houdt, is kritisch over de rol van de overheid als schuldeiser. Commissievoorzitter Han Noten: “Met al die verschillende instanties is de overheid een hele grote schuldeiser. Belangrijker dan bijvoorbeeld de telecombedrijven.”
Een belangrijke bevinding van zijn commissie is dat bij 80 procent van alle hulpvragen op sociaal vlak er ook schuldenproblemen zijn. En dat het bieden van financiële stabiliteit noodzakelijk is om te kunnen beginnen met het oplossen van andere problematiek. “Dat is belangrijk om je te realiseren. Bij het overgrote deel van jongerenproblematiek bijvoorbeeld zijn er in het gezin ook schulden. Dan kun je wel een pil in dat kind stoppen als jeugddeskundige, maar als je schuldenproblemen laat bestaan, schiet je niets op.”
Wijkteams
De meeste gemeenten brengen de sociale taken, die ze via de grote decentralisatieoperatie van het Rijk overgedragen kregen, onder bij sociale wijkteams. Die teams werken veelal multidisciplinair. Volgens Noten is er in de wijkteams vaak te weinig financiële deskundigheid om mensen met schulden snel en goed te helpen.
“Het is belangrijk dat we de mensen in de wijkteams gaan opleiden”, zegt Noten. “Gewoon duidelijk maken wat ze wel en niet kunnen. En bij schuldhulpverlening is het gewoon zo dat mensen in het wijkteam moeten weten dat ze het niet kunnen. Want schuldhulpverlening is een vak. Dat kan niet iedereen.”
Cynisch
Een centrale overheid die als strenge en vaak onverbiddelijke schuldeiser kwetsbare mensen een toekomstperspectief onthoudt; en gemeentelijke sociale wijkteams die vaak niet goed toegerust zijn om de financiële ellende goed aan te pakken. Noten is daar cynisch over. “Ik denk dat dit vraagstuk niet onderschat is, maar dat er al heel lang geen bereidheid is om het op te lossen.”
Oplossen betekent volgens Noten voor ministeries dat ze een heleboel schulden moeten afschrijven. Of voor het UWV of de SVB. “Elk ministerie, elk departement wil zijn eigen inkomsten optimaliseren. Het was niet de bedoeling van de decentralisatie dat het optimaliseren van eigen inkomsten het belangrijkste was. De bedoeling van decentralisatie was – en is nog steeds – dat we proberen problemen voor mensen in de praktijk op te lossen.”
Het onderwerp schuldhulpverlening staat momenteel hoog op allerlei agenda’s. Zowel de Nationale Ombudsman als de Algemene Rekenkamer doen er onderzoek naar.
Een evaluatie van bureau Berenschot van het schuldhulpbeleid en incasso wordt binnenkort openbaar.
Bron: NOS
